Club de lectura: 22 segundos de Eva Mejuto

Hoxe os membros do club de lectura de 3º de ESO reunímonos para reflexionar sobre a obra de Eva Mejuto titulada 22 segundos . 

A identidade sexual é unha vivencia interna e tamén íntima. Está relacionada coa percepción que cada individuo ten sobre o seu corpo e os seus trazos físicos, no entanto esta percepción pode non corresponder co sexo  determinado no nacemento. Sobre esta cuestión trata este libro de Eva Mejuto no que Alex ten que vivir co nome de Xela e nun corpo feminino. Un tema que cómpre coñecer para aprender a respectar.

Foi unha xuntanza moi proveitosa, chea de interesantes reflexións.

Parabens , rapazada!

DÍA DE ROSALÍA. RECITADO POR 3º DE ESO.

 

O TOLLEITO DE INISHMANN

Desta vez tocoulle ao alumnado de 3º e 4º de ESO asistir ao teatro. A obra escollida,  O tolleito de Inishmaan,  recibiu varios galardóns nos Premios María Casares. Trátase  dunha comedia de Martin McDonagh,  dirixida por Cándido Pazó e representada por oito fantásticos actores e actrices galegos( Santi Romay, Susana Dans, Ana Santos, Evaristo Calvo, María Roja, Marcos Pereiro, Ricardo de Barreiro y Luis Iglesia.) Os habitantes dunha pequena illa irlandesa viven as súas sinxelas vidas, e entre eles está o tolleito, que persegue o soño de ser amado e valorado como calquera outro. Este é o inicio da obra que baixo a forma da comedia agocha o sufrimento dun ser marxinado polas súas eivas físicas.

CREAMOS UN POEMA COLECTIVO

O alumnado de 3º de ESO asistiu o pasado día 20 de xaneiro á proxección da película El espíritu de la colmena . Esta actividade , integrada no proxecto CiNed do que participa o noso centro, vai seguida dunha serie de actividades realizadas  desde diferentes áreas.

Desde a materia de Lingua puxemos o noso granciño de area creando un poema colectivo formado de fotogramas verbais feitos polo alumnado a partir das impresións causadas pola película.

Logo fixemos un mural con forma de colmea mesturando os fotogramas da peli cos versos inventados.

Era unha vez…

                      un espírito nun pozo,

                      unha familia que falaba coas miradas,

                      un cine –tanatorio,

                      unha película dentro dunha película,

                      un fuxido que comeu unha mazá

e  a morte, que chegou á mente dunha nena.

Era unha vez Ana e un republicano,

era unha vez un reloxo delator,

                    unhas cartas nunca recibidas,

                    a morte finxida,

                    unha pérdida,

                    un pé nunha pegada,

                    e a vida nunha colmea.

Era unha vez un apicultor misántropo,

                era unha vez unha nena… pero xa non.

Era unha vez…

TRABALLO DE INVESTIGACIÓN SOBRE OS NOMES E APELIDOS

Para facerdes o traballo sobre os vosos nomes  e apelidos, recordade que tedes que investigar nos seguintes enlaces :

A DATA TOPE DE ENTREGA É O DÍA 14 DE FEBREIRO

• Capítulo do programa Ben Falado dedicado aos apelidos:

• Antroponimia galega

• Portal  da Asociación Galega de Onomástica   

Á parte dunha bibliografía fundamental para o estudo da onomástica en Galicia, inclúe ligazóns de interese para o estudo da onomástica persoal. 

• A caixa dos nomes  ( no portal da Mesa pola normalización Lingüística) 
• A caixa dos apelidos  ( no portal da Mesa pola normalización Lingüística) 

• Chámate con xeito .Campaña de onomástica promovida pola Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo. Inclúe unha área de  Consulta de nomes e apelidos 

• Cartografía dos apelidos de Galicia

Aplicación informática que permite a análise da distribución xeográfica dos apelidos no territorio galego

• Distribución municipal dos apelidos
•  Distribución municipal dos nomes

Bases de datos do IGE que permite coñecer a distribución municipal dos nomes e apelidos dos residentes en Galicia

• Nomes galegos

Wiki elaborado por Fillos de Galicia con informacións sobre nomes galegos de persoa

Artigos nos que podedes encontrar informacións: 

LUSOFONÍA

Sen dúbida o galego é unha porta para comunicármonos con todos os países de fala portuguesa. Galego e portugués teñen a mesma orixe e entre as variantes hai poucas diferenzas que non impiden a intercomunicación. Son moitos os países de fala portuguesa cos que nos podemos entender . Para comprobardes podedes escoitar e ler esta fermosa canción de Toquinho.

OS DEMOSTRATIVOS

OS DEMOSTRATIVOS

Os pronomes ou determinantes demostrativos empréganse para sinalarmos unha entidade e, asemade, achegarmos unha idea de distancia que pode referirse tanto ao espazo coma ao tempo ou a partes anteriores ou posteriores do noso discurso.

PROXIMIDADE	NÚMERO	MASCULINO	FEMININO	NEUTRO/ INVARIABLE
AQUÍ	SINGULAR	este	esta	isto
	PLURAL	estes	estas
AÍ	SINGULAR	ese	esa	iso
	PLURAL	eses	esas
ALÍ	SINGULAR	aquel	aquela	aquilo
	PLURAL	aqueles	aquelas

denominadas formas neutras dos demostrativos (isto, iso, aquilo) son pronomes e, polo tanto, non poden funcionar como determinantes.

Non se aceptan na escrita as formas esto*, eso*, aquello* nin a forma elo*

CONTRACCIÓNS DE PREPOSICIÓNS CON DEMOSTRATIVO:

	este, -s	esta, -s	ese, -s	esa, -s	aquel,-es	aquela, -s
de	deste, -s	desta, -s	dese, -s	desa, -s	daquel, -es	daquela, -s
en	neste, -s	nesta, -s	nese, -s	nesa, -s	naquel, -es	naquela, -

Os demostrativos  poden combinarse cos indefinidos outro(s), outra(s) e dar lugar a novas formas demostrativas que se empregan para manifestarmos a escolla entre dous elementos que non teñen por que aparecer expresos.

	masc.	fem.	masc.	fem.	masc.	fem.
sing.	estoutro	estoutra	esoutro	esoutra	aqueloutro	aqueloutra
pl.	estoutros	estoutras	esoutros	esoutras	aqueloutros	aqueloutras

Entre esta e estoutra programación penso que debemos escoller a segunda

As máis sinxelas non son estas probas, senón aqueloutras que deseñaramos

Malia estas seren as formas habituais, existen tamén as formas plenas, que son as únicas posibles para o neutro:

isto outro, iso  outro, aquilo outro.

Iso outro non se menciona na lexislación vixente

USOS E VALORES ESPECIAIS DOS DEMOSTRATIVOS

·         O demostrativo aquel(a) pode usarse con valor substantivo como palabra “comodín”  con distintos significados segundo o contexto.

Co aquel (= motivo, pretexto) da folga suspendéronse as clases

Ten moita aquela (= arte, habilidade, astucia) para a investigación

Desta maneira chegan a empregarse formas verbais derivadas como aquelar, aqueloutrar, desaquelar ou desaqueloutrar.  Agora mesmo aquelas (= ordenas, arranxas) estes expedientes

Tamén se usan como adxectivo: Non sei por que anda tan desaquelado (= preocupado, pensativo, tristeiro)

•       A contracción daquela, por unha banda, pode ter valor adverbial e equivaler a  ‘naquel momento’:

Daquela o departamento contaba con menos medios

Pola outra, pode ter valor de conxunción consecutiva e equivaler a ‘por tanto’, ‘xa que logo’.

Se é así como ti dis, daquela non hai perigo de exclusión para os discapacitados.

•       As contraccións nisto, niso, naquilo, nestas e nesas, e a locución con estas empréganse con valor adverbial co significado de ‘entón’, ‘nese momento’, ‘nese mesmo momento’, ‘no mesmo instante’, ‘de repente’ etc.

Nisto foise a luz e quedamos sen acabar o experimento

Nestas que vou por unha auga á máquina e chámame por teléfono

E con estas colleu e enviou os seus datos por fax

ACTIVIDADES:

Indica o valor dos demostrativos nas seguintes oracións :

Ten un aquel que namora. Co aquel da festa non foi á clase. A túa compañeira si que ten aquel. Esa saída graciosa si que ten aquel. Ese filme non ten aquela ningunha. É bo rapaz, mais ten unha aquela que o fai moi feo. O individuo ese non me engana a min. Iso non é un mozo, é un farrapo. Daquela aínda ti eras pequena. Cando veu daquela, estábache mellor conservado. Daquela déixocho na conserxería. E con estas, esfumouse en cuestión de segundos. Nisto deixou de chover e saíu o “Lourenzo” todo esplendoroso. Nestas entra a directora de moi mal xenio. Conta o que che pasou daquela. Daquela imos hoxe ao teatro, ver unha versión de O lapis do carpinteiro. Co aquel do partido do Celta saíron antes da hora. Véxolle pouca aquela a esta programación. Con que aquel me contaba as súas aventuras en África! Non o vas conseguir nin por esas! Esa si que che foi boa, cóntalla a outro! E ti agora vésme con estas, anda, vai rañar a barriga por aí!

 AQUÍ PODES FACER MÁIS EXERCICIOS SOBRE OS DEMOSTRATIVOS.

PARTICIPACIÓN NO PROXECTO CINED

O alumnado de 3º de ESO  participa neste curso no proxecto CinEd ,  baixo a coordinación do CGAI ( Centro Galego de Artes da Imaxe)   e integrado no plan PROXECTA ( iniciativa da Consellería de Educación destinada a fomentar a innovación educativa nos centros) .

(CinED  está impulsado e coordinado en España por A Bao A Qu e liderado polo Institut français (París) en cooperación coa  Cinémathèque Française, o proxecto pretende aproximar o cine aos mozos e mozas en idade escolar, para espertar neles a curiosidade por produtos cinematográficos de recoñecida calidade aínda que non sempre dentro das coordenadas do cine comercial.  Trátase dunha oportunidade que se lles ofrece aos rapaces  para descubriren o cine europeo, coñecelo e gozalo, xa que  sobre as películas escollidas  se realizan traballos desde diferentes áreas. )

  O alumnado   asistirá á proxección das versións orixinais das películas  El espíritu de la colmena, de Víctor Erice , En construcción, de José Luis Guerin e l posto , de Ermanno Olmi . Despois da visualización haberá un coloquio dirixido por persoas especializadas e posteriormente  traballarase desde as materias de Educación Plástica e Visual e de Lingua Galega e Literatura. O proxecto ofréce este blog para compartir experiencias e impresións na que o noso alumnado colaborará cos seus traballos.

Comentario dunha cantiga de amor

A dona que eu am'e tenho por senhor
amostrade-mi-a, Deus, se vos em prazer for,
se nom dade-mi-a morte.

A que tenh'eu por lume d'estes olhos meus
e por que choram sempre, amostrade-mi-a, Deus,
se nom dade-mi-a morte.
  
Essa que vós fezestes melhor parecer
de quantas sei, ai Deus!, fazede-mi-a veer,
se nom dade-mi-a morte.

Ai, Deus! qui mi-a fezestes mais ca mim amar,
mostrade-mi-a u possa com ela falar,
se nom dade-mi-a morte.

COMENTARIO: 

Estamos diante dunha cantiga medieval da lírica galego-portuguesa, producida nas cortes entre os séculos XIII e XV . Trátase dunha cantiga pertencente ao xénero de amor,o máis influído pola canço provenzal , xa que podemos observar como nela a voz lírica é a dun home que expresa os seus sentimentos amorosos por unha dama ( a dona que eu amo e tenho por senhor). En concreto  nesta cantiga o home diríxese a Deus para pedirlle que lle deixe a ver a muller , e que se non   lle provoque a morte, xa que o sufrimento por non vela é superior ao da perda da propia vida.

O tema é polo tanto o sufrimento de amor pola muller  denominado “coita amorosa” , que é o motivo central da maioría das cantigas de amor. Este tema central desenvólvese nas sucesivas estrofas.Na segunda o namorado expresa como o sufrimento por amor provoca o seu pranto ( a que tenho eu por lume deste ollos meus e porque choran sempre…)  ; na terceira expón que a destinataria do seu amor é a máis fermosa de todas as mulleres que coñece ( esa que vos fezestes de mellor parecer de cuantas sei); e na última declara que a ama máis a ela que a si mesmo ( que mi-a fezestes mais ca min amar). 

Os personaxes que aparecen nesta cantiga son o trobador namorado e a dama ( ademais de Deus  ao que se dirixe o home) . A dama é denominada “ senhor” trasladándose á linguaxe amorosa a terminoloxía feudal ( a dona, a senhor) que amosa o home como servidor da muller. Ademais é caracterizada como perfecta fisicamente ( a que vos fezestes de melhor parecer de quantas sei) . O home unicamente é caracterizado como vítima do seu namoramento, sufrindo por un amor non correspondido e por non poder  sequera  ver a muller ( coita amorosa)

Por último indicaremos que se trata dunha cantiga de refrán , xa que o último verso é común a todas as estrofas.

"AS DO PEIXE"

Hoxe , o alumnado de 3º e 4º de ESO, asistiu á representación da obra teatral de Cándido Pazó, titulada As do peixe  . Nela , catro mulleres, extraballadoras dunha fábrica conserveira, rememoran a súa vida laboral e persoal , mostrando asemade, as súas ilusións e  a súa realidade cotiá.  O texto de Cándido Pazó, que demostra  unha vez máis a  súa grande valía como autor teatral, e o extraordinario traballo das actrices, fixéronnos vivir a historia desas mulleres como propia. Agora tócanos a reflexión nas aulas sobre tantos temas tocados na obra: a situación laboral da muller, o acoso sexual no traballo, a lingua como marca de clase, o matrimonio como aspiración feminina , os riscos nos postos de traballo , o dereito das mulleres a ter o seu propio tempo,a deslocalización da produción, a vida das avoas  condenadas ao coidado dos netos...

Unha frase, mencionada por unha das traballadoras ao lembrar o peche da fábrica ,vai ser o punto de partida para a nosa reflexión , así que preparádevos para analizala polo miúdo:

"Que a culpa non sexa nosa non significa que non teñamos a nosa culpa"

Galego , lingua minoritaria?

            Un dos malentendidos que cómpre desfacer ao nos referir ás linguas que non están socialmente normalizadas é o que se esconde detrás das denominacións de lingua minoritaria e lingua minorizada. 

      A primeira denominación ten un valor  unicamente cuantitativo, e non implica ningunha anormalidade no seu uso social; é a que se lles pode aplicar a linguas que aínda que dispoñan dunha comunidade de falantes reducida teñen un estatuto de oficialidade no seu territorio e plena funcionalidade .

      Coa segunda denominación  estámonos a referir a aquelas linguas que independentemente do número de falantes que teñan, non son empregadas con normalidade en todas  as situacións ou en todos os ámbitos comunicativos dentro da propia comunidade ou ás que non teñen recoñecemento oficial. É dicir son aquelas que, sendo historicamente as propias dunha comunidade, son desprazadas por unha lingua allea , que conta con maior prestixio , e vai restrinxindo o seu uso.

            Ás veces unha lingua pode ser minoritaria e minorizada ao mesmo tempo, pero pode suceder que unha lingua sexa maioritaria ( teña moitos falantes) e estea minorizada no seu uso social. Máis aínda, pode haber linguas que estean normalizadas nun determinado territorio e que mesmo teñan un carácter maioritario e que porén vivan nunha situación de minorización noutro.